Zwycięzcy grantów Funduszu Żubra i nagrody im. Simony Kossak!

09 kwietnia, 2025

28 marca 2025 r. odbyły się obrady Jury I. edycji programu grantowego Funduszu Żubra. W składzie Jury znaleźli się dr hab. Dagny Krauze-Gryz, dr Paweł Średziński, Edyta Kapowicz, dr Ryszard Kulik, dr Konrad Skotnicki, Iwona Jacaszek-Pruś, przedstawicielka Funduszu Żubra.

Dzięki unikalnej wiedzy i perspektywie każdego jurora, wybór zwycięzców był poprzedzony długimi i ciekawymi naradami. Podczas obrad przyznano nie tylko granty, lecz także Nagrodę im. Simony Kossak – wyróżnienie dla osoby szczególnie zasłużonej we wsparciu zagrożonych gatunków.

 

Poznaj zwycięskie projekty! 

Projekt „Rozwój populacji żubrów na Pomorzu Zachodnim w zgodzie z lokalnymi społecznościami”  

Nadesłany przez Zachodniopomorskie Towarzystwo Przyrodnicze 

Projekt ma na celu wsparcie populacji żubrów na Pomorzu Zachodnim oraz utrzymanie wysokiej akceptacji społecznej dla ich obecności. 

W planach jest rozwój liczebności populacji do co najmniej 500 osobników, z równoległym zmniejszaniem szkód rolnych i zapewnieniem odpowiednich warunków dla żubrów. 

W projekcie przewidziano m.in. śledzenie przemieszczania się żubrów za pomocą nadajników, akcje interwencyjne (Pogotowie Żubrowe), zimowe dokarmianie oraz edukację ekologiczną.” 

Działania odpowiadają na kluczowe wyzwania w ochronie żubrów – od zagrożeń zdrowotnych i genetycznych, przez kłusownictwo i zmiany w użytkowaniu terenu, po wyzwania związane z integracją żubrów w krajobrazie społecznym regionu. 

 

Projekt „Bagna są dobre” dotyczący poprawy stanu ochrony siedlisk zagrożonych gatunków ptaków: Czajki Vanellus vanellus i Kszyka Gallinago gallinago w obszarze Natura 2000 Poligon w Okonku. 

Nadesłany przez Stowarzyszenie Jestem na pTAK! 

Projekt „Bagna są dobre!” ma na celu ochronę czajki i kszyka poprzez poprawę warunków wodnych na terenach mokradeł w gminie Okonek. Działania zaplanowane są na obszarze aż 170 ha i obejmują budowę zastawek i wałów ziemnych, które zatrzymają wodę i stworzą odpowiednie siedliska lęgowe.  

Od 2021 roku Stowarzyszenie prowadzi na tym terenie działania ochronne, takie jak usuwanie nalotu drzew i krzewów, oraz przywracanie ekstensywnego użytkowania rolniczego. Dzięki temu udało się utrzymać odpowiednie warunki dla 50–60 par kszyków. Odnotowano również powrót czajki, która po raz pierwszy od lat zagnieździła się tu ponownie – w 2024 roku odnotowano 4 pary.  

Projekt przyczynia się do ochrony przyrody i przeciwdziała skutkom zmian klimatu, ponieważ poprzez zatrzymanie wody i odtworzenie funkcji mokradeł, ryzyko suszy zostanie ograniczone. 

Ważnym elementem zgłoszenia jest także pogłębianie świadomości społecznej na temat znaczenia mokradeł w naturze.

 

Projekt „Rozwój ośrodka rehabilitacji fok w Stacji Morskiej im. Prof. Krzysztofa Skóry Uniwersytetu Gdańskiego w Helu” 

Nadesłany przez Fundację Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego 

Celem projektu jest ratowanie młodych fok (głównie szarych), ich leczenie i wypuszczanie do środowiska naturalnego, a także edukacja społeczeństwa i rozbudowa infrastruktury o nowe izolatki, sprzęt diagnostyczny i odzież ochronną dla opiekunów.  

Projekt odpowiada na rosnącą potrzebę pomocy osłabionym fokom (nawet 40–60 osobników rocznie jest wyrzucanych na polskie plaże) oraz wspiera odbudowę ich lokalnej populacji w ujściu Wisły.  

W ramach projektu zaplanowano również kampanię informacyjno-edukacyjną, obejmującą m.in. relacje z rehabilitacji fok, edukację na temat ich ochrony oraz promowanie odpowiedzialnych postaw wobec dzikich zwierząt na polskim wybrzeżu. 

Fundusz Żubra będzie teraz przyglądać się realizacji tych projektów, relacjonując ich postępy i wpływ na ochronę zagrożonych gatunków w Polsce. Dzięki temu zwycięskie przedsięwzięcia zyskają jeszcze większą widoczność i będą mogły inspirować kolejne inicjatywy proekologiczne.

 

Fundusz Żubra przyznał również Nagrodę im. Simony Kossak – wyróżnienie dla osoby, której aktywne działania wspierają ochronę zagrożonych gatunków zwierząt w Polsce.  

Laureatką została Iwona Pawliczka – wieloletnia badaczka i rzeczniczka ochrony Bałtyku, której postawa i zaangażowanie przywodzą na myśl dziedzictwo Simony Kossak – przyrodniczki działającej z pasją, empatią i odwagą. 

 „Simona Kossak, obok Jane Goodall i Sylvia Earle, zawsze była dla mnie inspiracją w łączeniu pracy naukowej z bezpośrednią działalnością na rzecz ochrony przyrody, wskazując, jak ważny jest w tej działalności dialog z człowiekiem.”   Mówi Iwona Pawliczka, a jej słowa oddają ideę nagrody – za naukę, która ma znaczenie nie tylko w teorii, ale także realnie wpływa na losy zagrożonych gatunków. Gratulujemy! 

Dr Iwona Pawliczka specjalizuje się w badaniach nad ssakami morskimi, zwłaszcza fokami i morświnami. Ukończyła oceanografię biologiczną na Uniwersytecie Gdańskim, gdzie również obroniła doktorat z oceanologii, koncentrując się na biologii i zagrożeniach dla morświna w polskich wodach Bałtyku.  

Obecnie pełni funkcję adiunkta i nauczyciela akademickiego na Uniwersytecie Gdańskim oraz kieruje Stacją Morską im. prof. Krzysztofa Skóry w Helu.