Fundusz Żubra pomaga utworzyć ostoje dla zagrożonych gatunków we wschodniej Polsce
23 sierpnia, 2022
Dom kojarzy nam się ze spokojem i bezpieczeństwem. Tego samego potrzebują dzikie zwierzęta. Fundusz Żubra pomaga stworzyć mikrorezerwaty i wieczne lasy, które dają schronienie dzikim zwierzętom i wpływają na równowagę klimatyczną.
Dla orła przedniego takim „domem” w okresie lęgowym jest stare drzewo. Wysoko nad ziemią odchowuje swoje młode. Niżej, w dziuplach, gniazda zakładają sóweczki. Na starych drzewach mają również stanowiska rzadkie gatunki porostów wymagających ochrony. Jednak do przetrwania i rozrodu potrzebne jest nie tylko drzewo, ale też obszar dookoła niego. Każda ludzka ingerencja w takie siedlisko płoszy ptaki i sprawia, że nie chcą do niego wracać lub nie mają do czego wracać w kolejnym roku. Wraz z wyciętym drzewem znikają porosty, które są wskaźnikiem lasów naturalnych. Stąd pomysł tworzenia mikrorezerwatów i wiecznych lasów, nietkniętych działalnością człowieka. Fundusz Żubra przeznaczył na to łącznie 360 tysięcy złotych.
Rezerwaty w skali mikro
Czym jest mikrorezerwat? To strefa ochrony o niewielkiej powierzchni, utworzona wokół drzewa, na którym ptaki odbywają lęgi. Na takim terenie nie można przeprowadzać żadnych leśnych zabiegów gospodarczych – siedlisko ma zachować swój naturalny charakter.
Mikrorezerwaty powstały już w wielu miejscach Polski, dzięki staraniom Fundacji Dziedzictwo Przyrodnicze. Fundacja we współpracy z ekspertami wyszukuje stanowiska gatunków wymagających ochrony strefowej i składa odpowiednie wnioski o utworzenie stref ochrony. Przyrodnicy wciąż trafiają na kolejne miejsca lęgowe orłów, orlików, sóweczek i bocianów czarnych. Kolejne strefy mogłyby powstać na obszarze dwóch kompleksów leśnych, które są domem dla rzadkich gatunków ptaków i porostów: Puszczy Karpackiej i Puszczy Boreckiej. Fundusz Żubra przekazał środki na utworzenie 50 mikrorezerwatów w tych rejonach.
Wieczne lasy
Idea wiecznego lasu jest prosta: wykupuje się grunty, które mają status nieużytku, gdzie w naturalny sposób pojawiają się drzewa, a potem pozwala, żeby na tym terenie rządziły prawa przyrody. Nie prowadzi się nasadzeń, nie robi wycinki, nie ingeruje w podłoże. Las rośnie naturalnie i przyciąga do siebie wiele gatunków zwierząt.
Nad Biebrzą staje się schronieniem dla żurawia, puchacza, orlika grubodziobego. W Karpatach może być ostoją dla rysi, niedźwiedzi brunatnych, bocianów czarnych czy orlików krzykliwych.
Eksperci są zgodni, że dopiero pojawienie się człowieka i era przemysłowa wywołały nienaturalne zanikanie roślin i zwierząt, pozbawionych swoich siedlisk niszczonych przez ludzi. W dobie kryzysu bioróżnorodności tworzenie miejsc, gdzie nie będzie ingerencji człowieka staje się kluczowe nie tylko dla ochrony gatunkowej, ale również adaptacji do zmian klimatu.
Węglowy magazyn
Idea wiecznego lasu wpisuje się w nowoczesne podejście do ekologii, które zakłada również zminimalizowanie śladu węglowego. Las to naturalny „węglowy magazyn”. Eksperci wyjaśniają, że jest potencjalnie sporym zbiornikiem CO2 zaabsorbowanego z atmosfery i skutecznym narzędziem w ochronie przed już zachodzącymi zmianami klimatu. Przyrodnicy podkreślają też, że wieczny las retencjonuje wodę, chłodzi w upalne dni, zapobiega powodziom.
Dlatego też Fundusz Żubra – we współpracy Fundacją Dziedzictwo Przyrodnicze – dofinansuje zakup 15 ha terenu pod wieczne lasy. Gdy już powstaną, nie będą ogrodzone. Każdy będzie mógł je odwiedzić i zobaczyć, jak wygląda prawdziwy las, nietknięty przez człowieka.
