Fundusz Żubra zwraca uwagę na zwierzęta na drodze

19 grudnia, 2023

2395 niebezpiecznych miejsc i wypadków zgłoszonych w 4 miesiące – to efekt wspólnej akcji Funduszu Żubra i Instytutu Biologii Ssaków PAN. Naukowcy zebrali w ten sposób unikalne dane do projektu, który ma na celu ograniczenie kolizji z dzikimi zwierzętami. Rocznie w Polsce zdarza się ich od 22 do 30 tysięcy.

STOP kolizjom

W ciągu kilku ostatnich lat na drogach krajowych zginęło ponad 200 000 zwierząt (dzikich i udomowionych). Każdego roku na skutek kolizji ze zwierzęciem ginie od 7 do 13 osób, a 200 jest rannych. Ubezpieczyciele wypłacają po kilkanaście tysięcy odszkodowań rocznie po zdarzeniach z udziałem zwierząt – najwięcej w województwie mazowieckim, wielkopolskim, małopolskim, śląskim.

Przyczyną wypadków jest zwykle nieostrożność czy nadmierna prędkość, ale też niewystarczające oznakowanie dróg (wiele znaków ostrzegawczych ma przestarzałe lokalizacje, niezmienione od 25 lat). Kierowcom brakuje świadomości, w jakich miejscach, o jakiej porze roku czy dnia ryzyko kolizji jest największe.

Unikalna mapa drogowa

Dlatego też badacze z Instytutu Biologii Ssaków w Białowieży postanowili stworzyć mapę drogową, która pokaże ryzyko kolizji z dzikimi zwierzętami w różnych rejonach Polski.

Mapa dostępna online pomoże w planowaniu bezpiecznej podróży, a zarządcom dróg wskaże miejsca pod nowe znaki ostrzegawcze. Będzie bazą wiedzy dla projektantów dróg, instytucji naukowych czy władz parków narodowych. Przyczyni się do poprawy bezpieczeństwa na drogach – zarówno dzikich zwierząt, jak i ludzi.

Superkomputer dla nauki

Pierwszy etap tworzenia mapy już trwa. Powstaje baza danych o miejscach, w których dochodzi do potrąceń. Kolejny krok to analiza czynników, które wpływają na kolizje (m.in. natężenie ruchu, rodzaj drogi, dystans do korytarzy ekologicznych czy zagęszczenie ssaków kopytnych).

Następnie, algorytmy sztucznej inteligencji zbudują model statystyczny, który wyjaśni liczbę kolizji na danym odcinku drogi. Wskazania trafią na mapę, dając wizualny efekt „mapy ciepła” (heat map). W obliczeniach będzie pomagać superkomputer Instytutu Biologii Ssaków PAN – dar Funduszu Żubra.

Bezcenna wiedza

Badacze z IBS PAN pozyskali dane do mapy od zarządców dróg, policji, firm ubezpieczeniowych, mediów. A dzięki Funduszowi Żubra także od samych użytkowników dróg.

Od sierpnia 2023 r. poprzez kod QR na opakowaniach Żubra można było wejść na stronę www i zgłosić kolizję albo miejsce, gdzie na drogę wychodzą dzikie zwierzęta. W 4 miesiące pozyskano 2395 zgłoszeń. Najczęściej zgłaszanym gatunkiem w kolizjach były sarny – 312 zgłoszeń. Inne zgłoszenia kolizji to: 79 kolizji z dzikiem, 59 z jeleniem, 50 z łosiem, ale też 6 wilków.

Nauka obywatelska

Dzięki akcji udało się zebrać dane nawet dokładniejsze niż policyjne – służby nie robią bowiem rozróżnienia na gatunki dzikie i udomowione. To przykład, jak wielkie możliwości daje „nauka obywatelska” (ang. citizen science). Na świecie realizuje się wiele projektów, w których miłośnicy przyrody dostarczają nauce zdjęć, nagrań czy informacji. Dzięki wolontariuszom udaje się gromadzić więcej danych w badaniach środowiskowych na wielką skalę. A w efekcie lepiej chronić dziką przyrodę.

Dziękujemy za udział w akcji!

Sprawdź, gdzie znajdują się niebezpieczne miejsca na zwierzetanadrodze.pl
Do końca 2023 r. możesz też dodać swoje zgłoszenie. Dziękujemy!